سحابی

جسمی آسمانی که از ستاره بزرگتر و نور آن پخش تر به نظر می رسد.در گذشته این اسم به تمام اجسام با این ویژگی داده شده مانند کهکشانها خوشه های باز  خوشه های کروی و.....ولی در حال حاضر به توده های گازی وغباری که قابل تفکیک به ستاره نیستند اطلاق می شود.انواع سحابی عبارتند از   ۱-سحابی نشری    ۲- سحابی تاریک     ۳- سحابی بازتابی

نور بیشتر سحابیهای نشری  بصورت خطوط طیفی نشری می باشد.در این سحابیها اتمها توسط تابش ماوراءبنفش ناشی از ستاره یا ستارگان داغ  ،یونیده شده وبدنبال این در نور مرئی تابش دوباره  داشته ودیده می شوند.تابش دوباره به این شکل است که الکترونی که از اتم مادر جدا شده دوباره با آن ترکیب می شود ونور تولید می کند این نور تولیدی نه در همان طول موج نور ورودی بلکه با طول موج بلندتر ودر ناحیه مرئی طیف می باشد.سحابی نشری خود به چند دسته تقسیم می شوند.هیدروژن ماده غالب سحابیها می باشد واز آنجاییکه یونیده شدن آن باعث مشاهده سحابی می شود به این سحابیها مناطق HII  یا سحابی هیدروژن دوبار یونیده هم گفته می شود.

بیشترین وقوی ترین تابش هیدروژن در طول موج 656 نانومتر در منطقه  قرمز طیف می باشد بنابراین در عکسبرداریهامناطق هیدروژن دوبار یونیده بصورت مناطق قرمز رنگ مشاهده می شوند.با این وجود امکان دارد در نور دیدگانی هم با نور سبز رنگ که ناشی از خطوط طیفی ممنوعه (forbidden)در طول موجهای 496 و501 نانومتر ناشی از تابش اکسیژن می باشد دیده شوند.

اگر ستاره عامل تحریک سحابی ٬خیلی داغ باشد بیشتراین تابش آن در منطقه ماوراءبنفش بوده وهمین موجب درخشندگی بیشتر سحابی حتی بیشتر از درخشندگی ظاهری خود ستاره خواهد شد.گرچه سحابی ها درخشنده به نظر می رسند این را باید بدانید که بسیار رقیق می باشندومشخص شده که به طور نوعی هر کیلوگرم ماده در حجمی در حدود هزار میلیون کیلومتر مکعب پخش شده است.

سحابیهایی که باقیمانده یک انفجار ابر نواختری هستند معمولا" دارای تابش سنکروترون می باشند که در منطقه رادیویی طیف قابل کشف است اما در بعضی موارد نیز مانند سحابی خرچنگ در صورت فلکی ثور ٬تابش می تواند در نور دیدگانی هم رخ  می دهد. سحابیهای سیاره ای هم که بدنبال فعالیت شدید ستاره ای به شکل انفجار بوجود می آیند ونور سحابی ناشی از تحریک مواد آن توسط ستاره مرکزی می باشد از جمله سحابیهای نشری به حساب می آیند.

 علاوه بر سحابیهای نامبرده٬ سحابی تاریک یا سحابی جذبی (مانند سحابی گونی ذغال) نیز وجود دارد که برخلاف موارد قبلی توسط هیچ ستاره ای روشن نشده اندو فقط بدلیل قرار گرفتن در مقابل نواحی روشن پشتی قابل مشاهده می شوند.

 بعضی از سحابیها با نام سحابی های بازتابی نیز وجود دارندکه بدلیل اینکه نور ستارگان را پخش می کنند مشاهده می شوند. در این موارد گاز را نمی توان مشاهده کرد وبجای آن لکه های کوچک وپراکنده (مانند دود سیگار) که  غبارهستند مشاهده می شوند.نور این سحابیها از نور ستاره ای که آنها راروشن کرده کمتر است مگر اینکه قسمتی غلیظ از آن جلوی نور خود ستاره را گرفته باشد.این سحابیها معمولا" در عکسبرداریها آبی رنگ دیده می شوند.

واژه مرتبط: تحول ستارگان