ذات الکرسی A
قویترین چشمه رادیویی در آسمان بعد از خورشید در فاصله ۱۱۰۰۰ سال نوری.این چشمه در طول موجهای مرئی به صورت یک سحابی کم نور مشاهده می شود .باقیمانده یک انفجار ابر نواختری ثبت نشده در سال 1660 تا ۱۶۸۰می باشددر محدوده صورت فلکی ذات الکرسی قرار دارد وبعنوان دومین ستاره از کهکشان راه شیری که به تازگی منفجر شده شناخته می شود.پوسته انفجاری این ستاره از همان زمان انفجار همواره در حال انبساط بوده وبراحتی می توان بکمک تلسکوپهای زمینی طی چند سال تغییرات پوسته را که مانند یک سحابی است مشاهده کرد.مواد پرت شده در انفجار با سرعت بیش از ده میلیون مایل در ساعت همچنان از نقطه مرکزی که محل ستاره منفجر شده بوده دور می شوند.وبا توجه به سرعت انبساط مشخص شده که انفجار حدود 300 سال پیش رخ داده است.
http://www.aoc.nrao.edu/~trector/cas_a/
دو سئوال اساسی درباره این ابرنواختر وجود دارد که به نظر می رسد با تحقیقات ومشاهدات جدیدی که توسط محققان ژاپنی با کمک تلسکوپ سوبارو ودانشمندانی از موسسه ماکس پلانک ودانشگاه آریزونا انجام شده به این دو پاسخ داده شده است:
1 –نوع ستاره ایکه منفجر شده 2- چرادر زمان انفجار در حدود 300 سال پیش گزارشی از مشاهده آن وجود ندارد؟
در سال 2005 دکتر اولیور کراوس با کمک تلسکوپ اسپایتزر کشف کرد که در حالیکه نور ناشی از انفجار از ستاره مادر دور می شود لکه های نورانی دارای تابش مادون قرمز اطراف این ستاره منفجر شده ، بسیار متغییربوده وسریع در حال دورشدن از ستاره می باشند.مشخص شد که این تابشها که اکنون بازتاب مادون قرمز نامیده می شوند ناشی از بازتاب نور انفجار توسط ابرهای اطراف ستاره منفجر شده می باشند بطوریکه این ابرها ابتدا نور را جذب ، گرم شده وسپس در محدوده مادون قرمز طیف بازتابش می کنند.
در مطالعات جدید دانشمندان از تطابق تابش مادون قرمز با تصاویر نور دیدگانی بدست آمده از تلسکوپ سوبارو وچند تلسکوپ زمینی دیگر استفاده کردند.بازتابهای نور دیدگانی (که بطور خلاصه با عنوان بازتاب نوری شناخته می شوند)ذات الکرسی A ناشی از برهمکنش به شکل بازتاب یا تابش مجدد نوردیدگانی(پدیده پراش ) ستاره منفجر شده با ذرات غباری است که در فواصل دوری از خود ستاره قرار دارند..برخلاف بازتاب مادون قرمز ،بازتاب نوری دارای نشانه های مستقیمی از خود ستاره منفجر شده وچگونگی انفجارهستند.از آنجاییکه این بازتابهای نوری دارای شدت وعمر کوتاهی( در حد چند هفته) هستند بررسی آنها باید با تلسکوپ و ابزارهای طیف سنجی قوی انجام شود.متخصصان تا مدتهای زیادی منتظر وقوع بازتاب نوری جدید بودند تا بتوانند روی آن کار کنند در حالیکه نمی دانستند که کی، کجا وبا چه درخشندگی رخ خواهد داد.
بسیاری از بازتابهایی که رخ می دادند دارای درخشندگی زیادی نبودند که طیف سنجها ودیگر وسایل نورسنجی بتوانند از آنها طیف تهیه کنند. مشاهدات منظم ذات الکرسی Aبکمک تلسکوپ اسپایتزر وتلسکوپ 2.2 متری اسپانیایی از سال 2006 شروع شد تا اینکه یک درخشش قوی در پاییز سال 2007 رخ داد.قدر درخشش نوری به اندازه 2 قدر از مقدار مورد انتظاراولیه کمتر بود(قدر 23.5 در طول موجهای قرمز).طیف سنج نصب شده بر تلسکوپ سوبارو بدنبال 5 ساعت نوردهی توانست طیفی واضح از بازتاب نوری را در اختیار دانشمندان قرار دهد.آثاری از یک ابرنواختر بسیار جوان قابل تشخیص بود.
از این لحظه دانشمندان توانستند نتایج بدست آمده را با دیگر ابرنواخترهای بررسی شده مقایسه کنند.طیف ذات الکرسی A با طیف ناشی از ابرنواختر SN1993J مشابه بود بنابراین ستاره آنهم مانند این ابرنواختر بوده:یک ابرغول قرمز با وزن بیشتر از 10 برابر جرم خورشید وابرنواختری از رده IIb با این نتایج قسمتی از معما حل شد.
واما چرا این ابرنواختر در قرن هفدهم توسط هیچ ستاره شناسی گزارش نشده است؟ می دانیم که در قرن گذشته 3 ابرنواختر رخ داده که همگی حتی با چشم غیر مسلح نیز رویت می شده وحتی دارای نام ویژه بوده اند.سحابی عقرب ،ابرنواختر تیکو وابرنواختر کپلر.
در مورد این ابرنواختر عقیده بر این است از آنجاییکه از نوع IIb بوده، این ابرنواختر مانند دیگر ابرنواخترهای هم رده بعد از انفجار خیلی زود طی چند روز نورانیت خود را از دست داده است علاوه بر این امکان دارد وضعیت آسمان از لحاظ ابرناکی نیز مناسب نبوده است.فقط یک ستاره شناس سلطنتی یعنی جان فلامستید موسس رصدخانه سلطنتی گرینویچ احتمالا" آنرا در زمانی نزدیک به اوج نورانیت ستاره از قدر 6 گزارش کرده بود، البته با ناپدید شدن ستاره ، دیگر ستاره شناسان در سالهای بعد آنرا از نقشه ها حذف کردند.بنابراین وجود ذرات غبار در نزدیکی ستاره منفجر شده بعلاوه شرایط نامناسب جوی موجب این شده که چندان جلب توجه نکند.بنابراین می توان این را بعنوان حل قسمت دوم معمای ذات الکرسی A در نظر گرفت.