ام 1

.اسناد ثبت شده به وسیله چینیها٬ژاپنیها و سرخپوستان آمریکا حاکی از آن است که در ماه ژولای سال ۱۰۵۴ میلادی یک ابرنواختر در کهکشان ما منفجر شده است این جسم بمدت 23 شبانه روز با روشنایی چهار برابر سیاره زهره (قدر۶-)طی ساعات روز در آسمان دیده می شده و بعد از آن حتی به مدت 2 سال دیگر در طی شب با چشم غیر مسلح قابل مشاهده بوده است.اکنون می دانیم که باقیمانده آن ابرنواختر٬جسمی است در صورت فلکی گاو که سحابی خرچنگ نامیده می شود.این سحابی که در اوایل یک سحابی سیاره ای تلقی می شد ٬اکنون به منزله یکی از شناخته شده ترین بقایای ابرنواختری است.سحابی خرچنگ٬هم از نظر ویژگیهای مشاهده شده در آن و هم از نظر گستره وسیع تابشهایی که از آن دریافت می کنیم ٬جسم قابل ملاحظه ای است.معلوم شده است که بیشتر این تابش ها به وسیله فرآیند سنکروترون تولید می شود.

سحابی خرچنگ با سرعتی حدود 1800 کیلومتر بر ثانیه منبسط می شود.در حالیکه تقریبا در تمام طول موجها(از دیدگانی تا مادون قرمز تا اشعه ایکس) دارای تابش قابل توجه است انتظار می رود که درچند هزار سال آینده٬به تدریج در تمام طول موجها کم فروغتر شده و سرانجام ناپدید گردد.سحابی خرچنگ قوی ترین منبع تابش امواج رادیویی و پرتوی ایکس در آسمان است که احتمال می رود یکی از عوامل صدور بخش بزرگی از پرتوهای کیهانی آسمان همین سحابی باشد.

یکی از قابل ملاحظه ترین نمودهای سحابی خرچنگ  جسم مرکزی آن (ستاره ای تپنده با قدر 15.9)است که اکنون به عنوان بازمانده ستاره مسبب ابرنواختر شناخته می شود.این جسم اصلاْ یک ستاره معمولی نیست و با دوره‌ای در حدود0.03 ثانیه برق می زند و سپس خاموش می شود( به گفته دیگر هر ثانیه ۳۰ بار می چرخد وباریکه نور ساطع شده از آن در امتداد دید زمینیان قرار می گیرد) وبه احتمال زیاد یک تپ‌اختر یا ستاره ای نوترونی چگال است(این ستاره در تصاویر اشعه ایکس سحابی بصورت نقطه ای مشاهده می شود).شارل مسیه آنرا در سال 1758  در حالیکه بدنبال دنباله دار هالی بود مشاهده کرد و در فهرست خود قرار  داد.اکنون این جرم تنها باقیمانده ابرنواختری در این فهرست می باشد.بدلیل درخشندگی سطحی کم ،دیدن این سحابی مقداری مشکل است.علاوه بر این ستاره مرکزی آن نیز با تلسکوپهای آماتوری قابل مشاهده نیست .این سحابی در فاصله یک درجه شمال ستاره زتا ثوری قرار دارد.تنها چیزی که با تلسکوپ 8 اینچی قابل مشاهده است یک سحابی بیضوی شکل بسیار محو است.

تصاویر تلسکوپ فضایی هابل از این ابر نواختر آثار بی‌نظمی ناحیه‌ای از رشته‌ها و فورانهای گازی را آشکار می‌کند. به نظر می‌رسد رشته‌های سحابی خرچنگ ،ناشی از برهمکنش گازهای سرد وگرم باشند. در تصویری که مشاهده می کنید ، رنگ قرمز نشان دهنده گسیل اتمهای اکسیژن در گاز سرد و رنگ سبز نماینده اتمهای اکسیژن در گاز داغ و آبی نشان دهنده گسیل اتمهای سولفور در گاز گرم است. رصدهای روی سطح زمین توان تفکیک را پایین می‌آورد و ساختار معمولی از خرچنگ ارائه می‌دهد.

در سایت زیرعکسی بزرگ از این جرم وجود دارد:

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/image/9911/crab_vlt_big.jpg

در عکس زیر عکسی از مرکز سحابی در طول موج اشعه ایکس آمده است از سایتhubblesite.org

برگرفته از سایت ویکی پدیا ودانشنامه رشد